Tek bir sözleşme içerisinde birden fazla farklı sözleşme yapmanın hükmü nedir?
Her biri tek başına meşru olmak kaydıyla birden fazla sözleşmenin, birbiri içinde şart koşulmaksızın tek bir sözleşme içerinde toplanması caizdir. Ancak buna engel fıkhî bir delil bulunmaması şarttır. Eğer bunu engelleyen fıkhî bir delil varsa, söz konusu işleme has olarak birleşme yasak kabul edilir.
Bileşik Sözleşmelerin Caiz Olması İçin Gereken Kurallar:
1- Bunun fıkhî bir delille yasaklanmış konuda olmaması. Örneğin borç ve alım satımın birleştirilmesi yasağı böyledir.
2- Faiz hilesi olmaması. Örneğin îne satışı yapmak üzere anlaşmak ve fazlalık faizi için hile yapmak böyledir.
3- Faize yol açmaması. Örneğin para borcu (karz) ile bedelli (ivazlı) bir akdin birleştirilmesi, evinde oturtması, hediye vermesi veya miktar ya da nitelik bakımından bir fazlalıkla geri ödemesi şartıyla birisine borç verilmesi böyledir. Borç hakkındaki 19 numaralı faizsiz finans standardının 4/1. maddesine bakılabilir.
4- Birleştirmenin, hükümleri bakımından birbirine zıt sözleşmeler arasında olmaması. Bir malın hem hibe edilip hem de hibe edilen tarafa satılması veya kiralanması, hem emek sermaye ortaklığı (mudârebe) yapıp hem de mudârebe sermayesinin mudâribe/işletmeciye borç verilmesi, sarf ve cuâle/ödül vaadi sözleşmelerinin birleştirilmesi, aynı bedelle selem ve cuâlenin birleştirilmesi, kirala-satınal (hire-purchase) denilen yöntemle kira ve satımın birleştirilmesi böyledir.
28.01.2025