Sıfır faizli kredi ile araç satışlarını değerlendirir misiniz?

TOGG vb. araç ticareti yapan bazı firmaların sıfır faizli araç satışı yaptıkları işlemlerde bir miktar dosya masrafı aldıkları ve ayrıca vadeden kaynaklanan faizi anlaşmalı bankalar aracılığıyla tahsil edip müşteriye yansıtmadıkları görülmektedir. Bu tür sıfır faizli olduğu söylenen işlemlerin hükmü nedir?

Araç ticareti yapan firmaların “sıfır faiz” adı altında sundukları kampanyalarda, dosya masrafı tahsil edilmesi ve finansman maliyetinin bankalar üzerinden karşılanması ihtimali bulunduğundan, bu işlemlerin hükmü akdin (sözleşmenin) mahiyetine göre değişiklik arz eder. Temel ölçüt; işlemin faizli bir kredi mi, yoksa faizsiz bir finansman modeli mi olduğudur. 

1. İşlemin Gerçekten Faizsiz Olması Durumu

 Eğer banka, müşteri adına araç bedelini satıcıya ödeyip müşteriden sadece ödediği anapara tutarını geri talep ediyorsa (örneğin 1.000.000 TL ödeyip, yine 1.000.000 TL tahsil ediyorsa), vade sebebiyle herhangi bir fazlalık oluşmadığından bu işlemde faiz söz konusu değildir.  Bu durumda, yalnızca bu işlem için yapılan gerçek ve belgelendirilebilir masrafların (rehin tesisi, havale/EFT, zorunlu dosyalama vb. giderlerin) müşteriden tahsil edilmesi kural olarak caizdir. Ancak “dosya masrafı” adı altında alınan bedel, sabit bir tutar olmayıp borç miktarına veya vadesine göre artış gösteriyorsa; bu bedel gerçek gider olmaktan çıkar ve finansman karşılığı sağlanan bir menfaat (örtülü faiz) niteliği kazanır. Zira masraf, sadece yapılan fiilî hizmetle sınırlı olmalıdır; borçtan dolayı menfaat sağlanması ise caiz değildir. 

2. İşlemin Faizli Kredi Niteliği Taşıması Durumu

Eğer banka, vade sebebiyle anaparadan fazla bir ödeme talep ediyor veya sözleşmede açıkça faiz işletileceği belirtiliyorsa, bu fazlalık faizdir ve işlem caiz değildir. Piyasada bazen “faiz müşteriye yansıtılmıyor” denilerek, aradaki faiz farkının satıcı firma tarafından karşılandığı ifade edilebilir. Ancak burada belirleyici olan, müşterinin banka ile imzaladığı sözleşmenin içeriğidir. Şayet sözleşmede faiz alınacağı  açıkça belirtilmişse -bu ödemeyi satıcı yapsa bile-, müşteri faizli bir borç ilişkisinin tarafı olmuş ve faizli bir akdi imzalamış sayılır; bu ise caiz değildir. Ancak sözleşmede “Faiz Oranı: %0” yazıyor, müşteriden anapara dışında bir fazlalık talep edilmiyor ve alınan dosya masrafı da gerçek giderlerle sınırlı kalıyorsa; bu durumda işlem faiz şüphesinden uzaktır ve sakınca teşkil etmez. 

Sonuç olarak: Sözleşmede faiz tahsil edileceğine dair bir hüküm bulunmuyor ve alınan masraflar gerçek giderleri aşmıyorsa işlem caizdir; aksi takdirde faizli işlem kapsamına girer.

En doğrusunu Allah Teâlâ bilir.

28.12.2025
Dr. Öğr. Üyesi Abdulmelik KUTLUAY
Kaynak:
Dr. Öğr. Üyesi Abdulmelik KUTLUAY