Kuyumcudan elimizdeki çeyrek altını bozdurmadan çeyrek altın fiyatının üzerine üzerini TL cinsinden tamamlayarak yarım altın veya başka daha yüksek değerde bir altını aradaki farkı ödeyerek satın alabilir miyim, yoksa önce çeyrek altını satıp ikinci bir alış veriş yaparak diğer altını sonradan mı almak gerekir. Bu altını altınla satın almak mı olur? Bazıları bunu söyleyerek ilk seçenekte belirttiğim alış verişi caiz değildir diyor. Yardımcı olursanız sevinirim.
Altın alım satımında mübadele edilen şeylerin her ikisi de altın olduğu için bu mübadelenin eşit ve peşin olması gerekmektedir. Bu durumda kuyumcuya iki adet çeyrek altın verilip karşılığında bir adet yarım altın alınabilir. Nitekim burada bedeller eşit ve peşindir.
Bir çeyrek altın verilip karşılığında bir yarım altın alınmak isteniyorsa bedeller eşit olmamakta dolayısıyla ilk önce çeyrek altının satılıp daha sonra üzerine yeterli ilaveyi yapıp yarım altının alınması gerekmektedir. Ancak burada da soruda belirtilen durumla karşılaşılmaktadır. İlk önce bozdurduğumuz altının parasını elimize alıp üzerine gerekli ilaveye yaptıktan sonra mı yoksa direk aradaki farkı ödeyerek mi talep ettiğimiz altını alacağız?
İlk durumda herhangi bir problem olmadığı açık, ikinci durumda ise bedeller aynı anda teslim alınmamakta, kuyumcu verilen çeyrek altını alıp karşılığı olan TL’yi bize vermeyip hesabımıza kaydetmekte, müşteri aradaki farkı ödedikten sonra yarım altını teslim etmektedir. Bu işlemde araya kısa da olsa vadenin girmesi kafa karışıklığına yol açmaktadır. Ancak buradaki kısa süreli vadenin mazur görülecek bir vade olduğunu dolayısıyla böyle bir işlemin de caiz olduğunu söyleyebiliriz.
Nitekim örfün peşin kabul ettiği süreler fıkhen de peşin kabul edilir. Piyasada da örf bu şekilde yapılan işlemlerin peşin kabul edilmesi yönündedir. Dolayısıyla bedellerin tesliminde yaşanan kısa süreli gecikmeler vadeli kabul edilemeyeceği için bu tür altın mübadele işlemlerinin de caiz olduğunu söylemek mümkündür.
En doğrusunu Allah bilir.
18.12.2025