Katılım finans kuruluşu olmayan yatırım kuruluşlarında (aracı kurum, portföy yönetim şirketi vb.) çalışmak caiz midir?
Selamün aleyküm hocam, Ben üniversiteden yeni mezun olmuş bir gencim. Şu anda gurbette yaşıyorum ve maddi olarak zor bir dönemden geçiyorum. Mesleki olarak kendimi geliştirmek ve kariyerimde sağlam bir temel oluşturmak istiyorum. Bu süreçte bir yatırım firmasında veri analisti pozisyonuna kabul edildim. Açık söylemek gerekirse, şu anda kariyerim açısından karşıma çıkan en iyi ve geleceğimi en çok güçlendirecek fırsat bu. Başka bir alanda iş bulma ihtimalim de şu an için oldukça düşük. Ancak firmanın yapısı katılım finans kuruluşu değildir. Yani içinde hisse senedi, altın gibi helal ürünler olduğu gibi, tahvil–bono gibi faiz içeren yatırım araçları da bulunmaktadır. Benim görevim ise yalnızca: veri analizi yapmak, rapor hazırlamak, şirketin yatırım ürünlerinin performansını teknik olarak incelemek. Yani ben faiz almıyorum, faiz vermiyorum, yatırım satmıyorum, müşteriyle faizli işlem yaptırmıyorum. Sadece teknik veriyi analiz eden bir pozisyondayım. İbadetime ve helal kazanca dikkat eden biriyim. Bu nedenle şu sorunun cevabını öğrenmek istiyorum: Faizli ürünlere doğrudan karışmadan, sadece veri analisti olarak böyle bir yatırım şirketinde çalışmam dinen caiz midir? Maddi sıkıntım olduğu ve bu iş şu an kariyerim için en doğru adım olduğu için fırsatı kaçırmak istemiyorum; fakat harama girmekten de çok çekiniyorum. Bu konuda beni doğruya yönlendirmenizi rica ederim. Allah razı olsun hocam.
İslâm dininde aslolan kişilerin meşru işlerle uğraşmaları ve geçimlerini helal yollardan elde etmeleridir. Dinimizde haram kılınan şeylerin yapılması günah olduğu gibi, bunların yapılmasına yardımcı olunması da günahtır (Mâide, 5/2). Faiz alıp vermek haram olduğu gibi, buna aracılık ve şahitlik yapmak, yapılan işlemin kâtipliğini yapmak da haramdır (Müslim, Müsâkât, 106; Tirmizî, Büyû’, 2).
Buradan hareketle; haram yollardan gelir elde eden firmaların bu işlemlerini yürütmek ve bunun karşılığında maaş almak caiz değildir. Ancak doğrudan haram işlemle alakası olmayan ve kendi özünde meşru olan bir mal veya hizmeti üretmek caizdir. İş sözleşmesinde temel kaide; işin kendisi helal olduğunda, alınan maaş da helaldir. Örneğin faizli işlemlere de yer veren bir kurumda temizlik görevlisi olarak çalışmak caizdir. Ayrıca faiz gibi haram işlerle meşgul olan bir iş yerinde çalışmanın bir başka yönü de bunların gelirlerindeki haramlığın oranıdır. Buna göre kazancının tamamı haram olduğu bilinen kurumda çalışmak haramdır. Kazancının çoğu haram olduğu bilinen kurumda çalışmak mekruh, kazancının tamamı veya çoğu helal olan kurumda çalışmak caizdir.
Bu itibarla faizli yatırım araçlarına da yer veren bir yatırım şirketinde analist olarak çalışmanın hükmü faizli işlemlere doğrudan katkı iki açıdan değerlendirmeye tabi tutulur:
- Veri analizi ve raporlama doğrudan faizli işlem üretiminde kullanılıyorsa, şirketin yatırım kararlarını yönlendiriyorsa ve bu yönlendirmenin ölçeği faizsizlik vb. değil de kârlılıksa kişinin bu pozisyonda çalışması sadece zarurete binaen caiz olur. Burada zaruret; kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin asgari geçimlerini sağlamak için bu işe ihtiyaç duyması ve başka bir iş bulamamasıdır. Bu takdirde geçici olarak, alternatif iş bulana kadar bu tür işlerde zarureten çalışabilir. Başka iş imkanları varken veya arandığında bulunabilecekken sırf kariyer, kolaylık, maaşın iyi olması gibi hususlar burada çalışmayı meşru kılacak gerekçeler değildir.
- Veri analizi ve raporlama, şirketin faizli yatırım kararlarını yönlendirecek şekilde kullanılmıyorsa, faizli ürün üretiminde ve pazarlanmasında bir etkisi yoksa bu pozisyonda çalışmak caizdir.
