Katılım bankalarından mobil altın alışverişi

Katılım bankalarının mobil şubeleri üzerinden gram altın alınabiliyor. Fakat bu bankalardan fiziksel olarak teslim istediğimizde "50 Gr (bazı bankalar 1 kg) aşağısında fiziksel teslim yapamıyoruz" diyorlar. Dolayısıyla mesela 5 gr alındıysa sadece parasal karşılığı veriliyor. 

1- Böyle bir şart olması caiz mi? 

2- Mesela 4.5 gr aldık. Küsürâtı fiziksel teslim yapmıyorlar (4.5 yerine 4 Gr vermek gibi). 

3- Fiziksel teslim edecekleri zaman da üzerine az veya çok bir masraf ekliyorlar. Bunlar caiziyeti etkiler mi?

1-2- Katılım bankalarının mobil şubeleri üzerinden gram altın alım satım işlemi fıkıhta "sarf" akdi kapsamında değerlendirilmektedir. Esasen sarf akdinin şarta bağlı olarak gerçekleştirilmesi uygun görülmese de günümüzde finansal ve ticari örf fiziki teslimde yaşanan genel zorluklardan dolayı belli bir miktarın altındaki fiziki teslimi kabul etmemek yönünde oluşmuştur. Bu durumu sarf akdinin temel kaidelerine esaslı bir aykırılık teşkil etmediğinden dolayı caiz görmek mümkündür. Banka ve müşteri arasında gerçekleştirilen sarf akdi sözleşmesinin müşteri tarafından onaylanmış olmasıyla ilgili şart kabul edilmiş olmakta ve taraflar arasında herhangi bir anlaşmazlık veya belirsizlik söz konusu olmamaktadır. Böyle bir şartın varlığı tüm olumsuzlukların ortadan kalkacağı ve böyle bir şart sebebiyle mağduriyet yaşanmayacağı anlamı taşımamaktadır. Nitekim şikayetvar gibi çokça kullanılan siteler üzerinden bu durum araştırıldığında müşteri tarafından iletilen şikayetlerin çoğunun fiziki teslimde alınan yüksek komisyonlar (masraflar) ve fiziki teslim için kimi durumlarda makul olmayacak düzeyde uzun müddetler beklenmesi (2-3 hafta, 1 ay gibi) üzerinden gerçekleştiği açıkça görülmektedir. Bu sebeple fiziki teslim talep etme ihtimali olan durumlarda müşterinin bu durumu bilerek hareket etmesi yerinde olacaktır. 

3- Fiziksel teslim için alınan masraf AAOIFI Faizsiz Finans Standardı 57 (Altın ve Altın İşlemleriyle İlgili Kurallar) madde 10/7'da; “altının korunması, ayrılıp ifrâz edilmesi, külçe haline getirilmesi, fiziki olarak teslim edilmesi gibi hizmetler karşılığında ücret alınması caizdir” ifadesiyle caiz görülmüştür. 

31.10.2025
Dr. İsmail BEKTAŞ
Kaynak:
Dr. İsmail BEKTAŞ