Borsadan hisse almak caiz midir?
Türkiye Katılım Bankaları Birliği Danışma Kurulu’nun 18 Temmuz 2024 tarihli "Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardı"na göre hisse senedi alım-satımının caiz olup olmaması iki temel kritere göre değerlendirilir.
1. Şirketin Faaliyet Alanı (Helal Faaliyet Kriteri)
Şirketin faaliyet alanı İslam’a uygun olmalı, yani haram kabul edilen işlerle uğraşmamalıdır. Caiz olmayan (yasaklı) faaliyetlerden bazıları şunlardır:
Alkollü içki üretimi ve satışı, Uyuşturucu ticareti (tıbbi olmayan), Kumar ve benzeri şans oyunları, Faizli finans işlemleri (banka kredileri vb.), Domuz ve ürünlerinin ticareti, Ahlaka aykırı yayıncılık veya eğlence sektörü, Sağlığa zararlı tütün ürünlerinin üretimi, Çevreye ciddi zarar veren faaliyetler, İnsan doğasına zarar veren genetik çalışmalar.
Şirketin esas sözleşmesinde bu faaliyetler yer almamalı ve fiilen de bu işleri yapmamalıdır.
2. Finansal Oran Kriteri (Faiz ve Haram Gelir Eşiği)
Şirketin ana faaliyet alanı helal olsa bile bazı sınırlı “mahzurlu” (şüpheli) durumlar oluşabilir. Bu gibi durumlarda belli oran sınırları uygulanır. Buna göre;
a)Faizli borçlar, toplam varlıkların %33’ünü geçmemeli.
b)Faizli mevduatlar da yine toplam varlıkların %33’ünü geçmemeli.
c) Faiz, tütün vb. haram gelirlerin toplamı, şirketin toplam gelirinin %5’ini geçmemeli.
Bu iki temel kritere uyan şirketlerin hisse senedi alınıp satılabilir.
Ayrıca, bu iki kritere uymakla birlikte şirketin, 2c maddesinde zikredilen haram gelirlerinin pay başına olan tutarının arındırılması gerekir. Bu tür mahzurlu gelirlerin elden çıkarılması, yani hayır işlerine verilmesi gerekir.
Hisse senedinin alım satımının caiz olması için TKBB tarafından belirlenen temel kriterleri ifade ettikten sonra, insanların aklına şu soru gelebilir: “Peki bu kriterlere uyan şirketleri biz nasıl tespit edeceğiz?”
TKBB’nin Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardına uygun hisse senetleri Borsa İstanbul AŞ. tarafından tespit edilmekte ve “katılım endeksi adıyla” kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Bu şirketler dönemsel güncellemelerle kontrol edilmekte endeks kriterlerine uymayan şirketler çıkarılmaktadır. Bu nedenle katılım endeksindeki şirketleri güncel olarak takip etmek gerekmektedir. Bu listeye Borsa İstanbul’un web sitesinden ulaşabilirsiniz. (https://borsaistanbul.com/tr/endeks/1/3/katilim#)
03.08.2025